Các biến động trong U23 châu Á: Hành trình những nỗi niềm

Việc Liên đoàn Bóng đá châu Á thay đổi chu kỳ tổ chức giải U23 châu Á đã vấp phải sự tiếc nuối từ phía không ít người hâm mộ.

Ngày 24 tháng 5, Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) công bố quyết định có ảnh hưởng đáng kể đến lịch trình của bóng đá trẻ khu vực: giải vòng chung kết U23 châu Á sẽ chuyển từ chu kỳ hai năm sang bốn năm một lần, đồng bộ với định kỳ của thế vận hội Olympic. Ngay lập tức, quyết định này đã gây ra những phản ứng trái chiều và không ít ý kiến phản đối từ cộng đồng người hâm mộ.

Nhiều người nhận định rằng, AFC có vẻ như đang đi ngược lại với dòng chảy chung của thế giới bóng đá hiện đại. Liên đoàn Bóng đá châu Âu (UEFA) và Liên đoàn Bóng đá Thế giới (FIFA) đang không ngừng tăng cường số lượng giải đấu dành cho lứa tuổi trẻ, ví như FIFA U17 World Cup diễn ra hằng năm thay vì cū hai năm một lần như trước đây. Mục tiêu là tạo nhiều cơ hội thi đấu quốc tế hơn, đồng thời khuyến khích sự phát triển của cầu thủ trẻ. Ngược lại, sự điều chỉnh của AFC lại thu hẹp cơ hội của các đội tuyển và những tài năng tuổi teen.

Thời gian giữa các kỳ vòng chung kết U23 châu Á từ 2 lên 4 năm đang gặp phải những phản ứng mạnh mẽ.

Đi vào chi tiết, quan điểm này cũng được hỗ trợ bởi việc các giải đấu trẻ của FIFA, UEFA giới hạn ở độ tuổi U21 là cao nhất, trong khi U23 được xem không còn là "tuổi trẻ" trong tiềm năng phát triển của một cầu thủ. Thế nhưng, sự chuyển mình của AFC đối với giải U17 châu Á tổ chức hàng năm từ 2025 cũng nhận được phản hồi ủng hộ.

Dẫu vậy, nếu nhìn lại với lứa U23, việc giảm bớt cơ hội ra sân có thể bị đánh giá là không minh bạch và thiếu cần thiết. Đâu đó trong châu Á, không thiếu những quốc gia có sẵn sàng và đủ năng lực tổ chức các giải đấu trẻ, điều này cho thấy việc phải giãn cách giữa các kỳ vòng chung kết U23 không hề do yếu tố cơ sở vật chất.

Về mặt kỹ thuật, việc hướng đến bản lề đẩy cầu thủ U23 tham gia các môi trường chuyên nghiệp thay vì giữ họ ở cấp độ trẻ có vẻ là một quyết định sáng suốt. Nhưng, việc các đội tuyển U23 tại châu Á có thể chen chân vào đấu trường chính thống – thậm chí càng nhiều càng tốt – là điều không thể phủ nhận. Điều này càng có ý nghĩa với các quốc gia có bóng đá phát triển không mạnh, như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia ở Đông Nam Á, nơi các giải U23 châu Á, dù không mang tính tranh vé Olympic, vẫn giữ vai trò là những cuộc thử lửa đầy giá trị.

Với các quốc gia có bóng đá ít phát triển, như Đông Nam Á, các vòng chung kết U23 châu Á cả trong những năn không tổ chức Olympic cũng rất hệ trọng.

Tại đây, các cầu thủ có cơ hội trải nghiệm những trận cầu đẳng cấp hơn việc chỉ ngồi dự bị tại các CLB địa phương - một tình trạng không hề hiếm thấy tại giải V-League hay một số giải vô địch quốc gia khác trong khu vực ASEAN. Các cơ quan quản lý quốc gia như VFF có một điểm mốc quan trọng để đánh giá sự tiến triển của lớp cầu thủ hiện tại và triển khai các định hướng điều chỉnh kịp thời. Việc không có giải U23 châu Á hàng năm chính là mất mát một "bước đệm đánh giá", điều này rất có thể làm cho các quốc gia với bóng đá chưa mạnh mẽ thiếu đi một công cụ so sánh và điều chỉnh kịp thời. Điều này cũng có thể làm giảm khả năng thành công của họ khi bước vào các sự kiện quan trọng hơn như cuộc chiến giành vé tham dự Olympic.

Ngoài các lý do khách quan trên, còn có một phần cảm xúc mà người hâm mộ sẽ mất đi - sự thiếu vắng của những kỳ tích, như chiến công Thường Châu của U23 Việt Nam năm 2018 hay chặng đường lịch sử của U23 Indonesia năm 2024, giờ đây sẽ ít diễn ra hơn. Có thể rằng những quốc gia có bóng đá phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia không mấy quan tâm đến giải U23 châu lục, nhưng đối với nhiều quốc gia khác, đó lại là sự kiện đầy ý nghĩa, thậm chí đã in sâu vào trái tim người hâm mộ.

Dù gì đi nữa, quyết định đã được quyết và gây nên nhiều nuối tiếc. Nhiệm vụ của các nhà quản lý bóng đá giờ đây là cần phải điều chỉnh phương hướng và chiến lược phát triển bóng đá quốc gia, đảm bảo tận dụng triệt để mỗi cơ hội tại giải U23 châu Á sắp tới.